Μία αληθινή ιστορία που έλαβε μέρος το 1994 στην Ελλάδα, ενώ ήμουν επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο Ηράκλειο.

Ήταν μια υπέροχη μέρα. Ο ουρανός είχε ένα λαμπερό μεσογειακό μπλε χρώμα και είχα μόλις ετοιμάσει τις σημειώσεις μου για την απογευματινή μου διάλεξη Χημείας.

Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο ήμουν στην Αργυρούπολη (στο Ρέθυμνο), και για άλλη μια φορά είχα ξοδέψει αρκετό χρόνο στο υπόγειο του πατρικού μου σπιτιού, ανακαλύπτοντας πολύτιμα αντικείμενα και αναπολώντας όλες αυτές τις γλυκιές, αξέχαστες παιδικές αναμνήσεις. Εκεί σε μια γωνιά, βρήκα τη μπρούτζινη λάμπα ακετυλενίου, που ο πατέρας μου χρησιμοποιούσε κάθε βράδυ για να μπορεί να κάνει την δουλειά του, ως τσαγκάρης. «Πουφ, πουφ, πουφ» … Τον θυμάμαι να αντλεί αέρα μέσα στο κιβώτιο κηροζίνης του loux φαναριού και αργά, ο γνωστός συνεχής θόρυβος … «Σσσσσσσς» … να αυξάνεται σε ένταση, όπως και η φωτεινότητα. Ήταν καλυμμένο από τουλάχιστον 30 χρόνια σκόνης, αλλά μετά από σωστό καθαρισμό, έμοιαζε σαν καινούργιο!

Για να ξαναλειτουργήσει, θα έπρεπε να βρω αρκετά εξαρτήματα. Την πήρα μαζί μου στα Χανιά, στο μέρος που ζούσα εκείνο το διάστημα, αλλά δεν μπορούσα να βρω όλα τα κομμάτια που έλειπαν. Έτσι, την πήρα μαζί μου στο Ρέθυμνο, στην πόλη όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα, και ενώ βρισκόμουν στο κέντρο της πόλης, γνώρισα έναν πολύ τρυφερό Κρητικό, του οποίου ποτέ δεν θα ξεχάσω την αυθόρμητη απάντηση, που έδωσε μπροστά στη δυσκολία μου. Την κοίταξε ενώ την κρατούσα και αναφώνησε με καθαρή Κρητική διάλεκτο: «Τι στο καλό είναι αυτό;». Δεν μπορούσε να τη διορθώσει, επειδή δεν είχε τα εξαρτήματα. Και έτσι την πήγα στο Ηράκλειο, με την ελπίδα ότι με τη μεταφορά της σε μια μεγαλύτερη πόλη, θα είμαι αρκετά τυχερός και θα τη δω να δουλεύει και πάλι.

Σκέφτηκα … «σήμερα είναι μια καλή μέρα για να βρίσκομαι έξω», και έτσι αποφάσισα να πάρω τη λάμπα μαζί μου στο κέντρο της πόλης για να δω αν θα ήμουν τυχερός αυτή τη φορά. Ήταν μια μέρα όπως κάθε άλλη και καθόμουν στο λεωφορείο παρατηρώντας την πόλη να περνάει μπροστά από τα μάτια μου, μέχρι που βρήκα τον εαυτό μου να περπατάει στο κέντρο του Ηρακλείου, ανυποψίαστος ότι σήμερα θα μάθαινα κάτι που ποτέ δεν είχα σκεφτεί πριν.

Εκεί στην άκρη του δρόμου ήταν ένας νεαρός άνδρας, περίπου είκοσι ετών, καθισμένος στο έδαφος ικετεύοντας για βοήθεια. Οι άνθρωποι περνούσαν με βιασύνη. Μερικοί από αυτούς έριχναν μερικές δραχμές στο καλάθι του, ενώ κάποιοι άλλοι ήταν πιο προσεκτικοί και πιο υπομονετικοί, σκύβοντας κάτω και τοποθετώντας τα νομίσματα απαλά. Η πλειοψηφία αγνοούσε την ύπαρξή του, συνεχίζοντας με τις δουλειές τους.

Είχα σταθεί λίγο πιο μακριά παρακολουθώντας τη σκηνή. Ένιωσα συμπόνια για τον ζητιάνο και αποφάσισα να τον προσεγγίσω. Στάθηκα δίπλα του και τότε συνειδητοποίησα ότι το σώμα του ήταν πλήρως παραμορφωμένο και μάλιστα εκ’ γενετής. Δεν είχα πρόθεση να βάλω κάτι στο καλάθι του. Απλώς, ήθελα να μιλήσω μαζί του. Εκείνη τη στιγμή μου ήρθε μια σκέψη. Τι θα σκέφτονταν οι συνάδελφοί μου και οι φοιτητές μου αν με έβλεπαν να μιλάω με έναν ζητιάνο; Δεν είχα κάτι καλύτερο να κάνω; Να γράψω ένα ακόμα βιβλίο χημείας, για παράδειγμα ή να διορθώσω κανένα γραπτό;

Η επιθυμία μου να μιλήσω μαζί του έγινε ακαταμάχητη και ένιωσα ότι ήταν επείγον να βιώσω τον πόνο και τις σκέψεις του. Όλες οι άλλες, δικές μου σκέψεις εξαφανίστηκαν σαν σύννεφο που είχε μόλις διαλυθεί από έναν δυνατό αέρα. Συζητώντας μαζί του, ανακάλυψα ότι ήταν από τη Βόρεια Ελλάδα και ότι είχε έρθει στην Κρήτη με τη μητέρα του, ως ένα πιο εύκολο μέρος για τον βιοπορισμό τους. Έπρεπε να σύρει το σώμα του στο έδαφος για να φτάσει στο σταθμό των λεωφορείων, για να πάει στο σπίτι. Η μητέρα του καθάριζε σπίτια όλη ημέρα. Μου είπε ότι η αστυνομία του έλεγε συχνά να μετακινηθεί σε διαφορετικό πεζοδρόμιο. Δεν μπορούσε να επιλέξει τη θέση του. Μου είπε ότι καταλάβαινε για ποιο λόγο γινόταν αυτό. Πολλοί άνθρωποι παραπονιόντουσαν στην αστυνομία ότι η παρουσία του δεν ήταν θετική για την τουριστική βιομηχανία. Οι περισσότεροι αστυνομικοί ήταν πολύ ευγενικοί, είπε, αλλά κάποιοι άλλοι ήταν πολύ σκληροί και απαιτητικοί. Κάποιοι από αυτούς τον είχαν μάλιστα χτυπήσει και απειλήσει.

Αυτός ο τύπος είχε παιδική καρδιά. Είχε θρησκευτικό χαρακτήρα. Πίστευε σε παραδόσεις που εγώ ο ίδιος δεν τις αποδεχόμουνα, αλλά πίσω από όλο αυτό, μπορούσα να δω μια καθαρή καρδιά χωρίς οργή, άγχος και πικρία για την κατάστασή του ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο. Σε έναν κόσμο γεμάτο από ανθρώπους με αρτιμελή σώματα, αλλά με «ανάπηρα» πνεύματα και μυαλά, σκέφτηκα ότι ήταν πραγματικά υπέροχο το ότι εδώ μπροστά μου, υπήρχε ένας άνθρωπος με παραμορφωμένο σώμα, (αν θα μπορούσε κανείς να το ονομάσει καν «σώμα»), ο οποίος όμως ήταν σοφός και σε κατάσταση απόλυτης ηρεμίας.

Καθώς η συζήτηση συνεχίστηκε, όλες οι σκέψεις μου για το ποιος με βλέπει να του μιλάω, είχαν εξαφανιστεί. Ένιωσα την ανάγκη να τον καλέσω να φάει μαζί μου. Πρότεινα να πάμε σε ένα εστιατόριο στον απέναντι δρόμο για να δειπνήσουμε. Δεν με ενδιέφερε πια ποιος θα με δει. Ακούγοντας την πρότασή μου, τεντώθηκε να φτάσει το καλάθι του, πήρε κάποιες δραχμές και τις έβαλε στο χέρι μου. «Σήμερα», είπε, «θα σας κεράσω εγώ το γεύμα». Ξαφνιάστηκα! Για μια στιγμή, δεν ήξερα τι να πω.

Συγκέντρωσα τις σκέψεις μου και μουρμούρισα: «Όχι, όχι, δεν γίνεται! Θα το πληρώσω εγώ». Την ίδια στιγμή ήρθε στο μυαλό μου μια σκέψη: «Εδώ βρίσκομαι στο κέντρο του κέντρου του Ηρακλείου, καθηγητής χημείας γνωστός σε εκατοντάδες φοιτητές και δεκάδες καθηγητές-συνάδελφους, και παίρνω χρήματα από έναν ζητιάνο για να αγοράσω το γεύμα μου, με χρήματα που μόλις πριν λίγο είχαν βάλει άλλοι στο καλάθι του. Με διαπέρασε ένα αίσθημα αιωνιότητας. Ήταν σαν να μην υπάρχει χρόνος.

Κοιτάζοντάς τον ξανά, τον είδα σαν αδερφό μου και ένιωσα την επιθυμία του. Η επιθυμία του ήταν να πληρώσει για το μεσημεριανό μας γεύμα και να το απολαύσουμε μαζί, ακριβώς εκεί, συντροφιά μαζί, στο πεζοδρόμιο, σε δημόσια θέα, με τον καθηγητή χημείας με το καθαρό μυαλό, τον επιστήμονα που απλώς θα μπορούσε να είχε πετάξει λίγες δραχμές στο καλάθι και να τελειώνει με αυτό αμέσως! Ο άνθρωπος αυτός δεν είχε καμία ανησυχία για το τι θα έλεγαν οι γνωστοί μου την επόμενη μέρα στο πανεπιστήμιο ή για το τι θα έλεγαν οι συγγενείς μου στο Ρέθυμνο το επόμενο Σαββατοκύριακο, σε περίπτωση που με είχαν δει.

Τον κοίταξα. Είχε ένα παιδικό, αθώο χαμόγελο στο πρόσωπό του, σίγουρος ότι θα αποδεχόμουν το αίτημά του. Μπορούσα να δω ξεκάθαρα ότι αυτό που πραγματικά ήθελε περισσότερο από τα κέρματα, ήταν μια ανθρώπινη συντροφιά, όπως όλοι οι άνθρωποι που περνούσαν από μπροστά του. Αντί για αυτό είχε περιφρονηθεί και αγνοηθεί από τους περισσότερους περαστικούς ως κάποιο είδος απόβλητο. Δεν μπορούσα να περιμένω πια! Αμέσως ένιωσα τη χαρά του. Ανυπομονούσα να περπατήσω στο δρόμο για να εκπληρώσω την επιθυμία του.
Αισθανόμουν τόσο τυχερός που μπόρεσα να ζήσω μια τόσο αποκαλυπτική εμπειρία εκείνη την ημέρα. Ήταν ένα πολύτιμο δώρο ζωής. Τα λόγια του τότε «δασκάλου» μου, Μαχάτμα Γκάντι, έγιναν εκείνη την ημέρα, τόσο αληθινά για μένα: «Να δώσεις χαρά μέσα από μία και μόνο πράξη σου, σε μια μόνο καρδιά, είναι ανώτερη πράξη από τη σύγχρονη προσευχή χιλίων κεκλιμένων κεφαλών». Ο σιωπηλός δάσκαλος μέσα μου, με δίδαξε για άλλη μια φορά ένα ακόμα καινούργιο μάθημα: «Μερικές φορές είναι καλύτερο να λαμβάνεις παρά να δίνεις».

Αν είσαι φοιτητής, έχεις σκεφτεί ποτέ, πόσο μοναχικά πρέπει να αισθάνονται οι συμφοιτητές σου; Ειδικά οι φοιτητές του πρώτου έτους; Προσπάθησες μήπως, ποτέ να μειώσεις τον πόνο τους; Ίσως μπορείς να σκεφτείς: «Πώς μειώνω εγώ ο ίδιος τον δικό μου πόνο όταν αισθάνομαι μοναξιά;». Ο πολιτισμός μας και η εκπαίδευσή μας σήμερα δεν μας ενθαρρύνουν να σκεφτόμαστε τους άλλους, αλλά παρά μονάχα τους εαυτούς μας. Μας διδάσκουν πώς να αναπτύσσουμε τη «εξωτερική» μας ζωή, αλλά όπως λέει η Σρι Μάτα Αμιριτανταμάγι, Πρύτανης του Amrita University: «Η πραγματική ζωή αναπτύσσεται εντός μας. Για να ζει κανείς αυθεντικά, η κάθε μας σκέψη, λέξη και πράξη χρειάζεται να αποτελεί έκφραση της ψυχής μας».

Στην παραπάνω ιστορία, αν δεν είχα επιτρέψει στον εαυτό μου να ταυτιστεί με τον πόνο του ζητιάνου, επειδή θα είχα μείνει με τον φόβο του τι θα σκεφτούν οι φοιτητές, οι συνάδελφοί μου και οι συγγενείς μου, τότε η ψυχή μου δεν θα μπορούσε να εκφραστεί με λόγια και πράξεις. Θα είχα χάσει ένα μεγάλο μάθημα εκείνη την ημέρα.

© Α.Τουπαδάκης 23 Ιανουαρίου 1999

Αυτή η ιστορία είναι μία από τις πολλές που βρίσκονται στο βιβλιαράκι του Ανδρέα, “Awaken Students!” («Ξυπνήστε Φοιτητές!»), το οποίο δίνει στους φοιτητές του στην Αμερική, με στόχο να ελαττωθεί ο πόνος τους, αν όχι και να εξαλειφτεί ολοκληρωτικά, και να βρουν τελικά αυτό που αγαπούν να κάνουν στη ζωή τους.

Ο Δρ. Ανδρέας Τουπαδάκης (63), διδάσκει Χημεία στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Davis στην Αμερική, από το 2005. Εκτός από τη διδασκαλία μαθημάτων Χημείας και για να υπηρετήσει το σκοπό της ζωής του, που είναι να βοηθήσει νέους ανθρώπους να βρουν αυτό που αγαπούν να κάνουν, έχει δώσει έναν μεγάλο αριθμό διαλέξεων και έχει γράψει άρθρα σχετικά με: το σχεδιασμό της ζωής μέσω της σοφής επιλογής βημάτων σταδιοδρομίας, την αλλαγή καριέρας, την εύρεση ικανοποίησης μέσα από την εργασία και τη βιώσιμη διαβίωση, σε Πανεπιστημιουπόλεις στις ΗΠΑ, την Ελλάδα, την Ιαπωνία και πρόσφατα στην Ινδία. Τα δύο πιο δημοφιλή σεμινάριά του είναι: «Από την αυτεπίγνωση στην προσωπική ανάπτυξη για πραγματική επιτυχία, τόσο κατά τη διάρκεια των σπουδών, όσο και μετά την αποφοίτηση» και «Η παγκόσμια μουσική ως μέσο που αγκαλιάζει την πολυμορφία και που οδηγεί στην αυτο-ανακάλυψη».

Το μήνυμα του Ανδρέα προς τους νέους ανθρώπους είναι: «Πιστέψτε στον εαυτό σας. Σταθείτε στα δικά σας πόδια, εμπνευσθείτε, ακολουθήστε και υπερασπιστείτε με όλη σας τη δύναμη τα όνειρά σας, προτού τα ξεχάσετε!».

Εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε μία από τις ομιλίες του για την Ηγεσία και την Υπηρεσία. Είναι σε δύο μέρη (περίπου 20 λεπτά συνολικά):

https://www.youtube.com/watch?v=MJ1OnjLopkI

https://www.youtube.com/watch?gl=SN&hl=fr&v=aBRmOSgeSuk 

Email: andreastoupadakis@gmail.com

Photo by Alan Cabello from Pexels